Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

Προικοσύμφωνο..!!


Ο θεσμός της προίκας με το πέρασμα των χρόνων καθιερώθηκε στα ελληνικά ήθη και έθιμα.

Η προίκα ήταν ένα μεγάλο θέμα για την οικογένεια του κοριτσιού και μάλιστα σε περιόδους φτώχειας οι γονείς μοχθούσαν για να την συγκεντρώσουν.
Ο γάμος αποτελούσε εμπορική συμφωνία και τα κορίτσια ήταν το προϊόν πώλησης.
Όση περισσότερη προίκα είχε μία κοπέλα τόσο πιο περιζήτητη νύφη ήταν.
Από την περίοδο της τουρκοκρατίας μαρτυρούνται συμβόλαια προίκας, τα λεγόμενα «προικοσύμφωνα».
Τα πρώτα προικοσύμφωνα μαρτυρούνται γύρω στα 1500 μ. χ. Σ’ αυτά μπορούμε να δούμε όλες τις κοινωνικές τάξεις και διαφορές.
Από τα πιο πλούσια που περιέχουν σπίτια, χωράφια, ζώα κλπ., ως τα πιο φτωχικά που μπορεί να είναι μόνο ρουχισμός, οικοσκευές, ίσως και καμιά… κότα!
Ένα Συριανό σας παρουσιάζω

Προικοσύμφωνο της Σύρου από το 1671

Από τα αρχεία της Νομαρχίας Κυκλάδων το ακόλουθον προικοσύμφωνον


Εν έτι 1671 μηνί Ιανουαρίω ημέρα δεκάτη εν Σύρω. εν ονόματι της Αγίας Τριάδος και της Κοκκίνης προστάτιδος της νήσου Σύρου.

Προκοσύμφωνον της πρώτης μας κόρης και της θυγατρός του Κωστάκη και της Σμαράγδας και της μακαρίτισσας της γυναικός μου Πιπινίτσας ήτις θα πάρη νόμιμον σύζυγον τον Ντεμογιαννάκη του Κωνσταντάκη της Πιπινίτσας Πηνελόπης Βαρβαρίτσας.
Και εγώ και η μακαρίτισσα η γυναίκα μου Πιπινίτσα δίδομεν την συγκατάθεσίν μας εις το να πάρη η κόρη μας
Κατή, νόμιμον σύζυγον και να τον έχη να τον νέμεται μέρα νύκτα, τον Ντεμογιαννάκη Μανωλάκην του Κωνσταντάκη και της Πιπινίτσας Πηνελόπης Βαρβαρίτσας.
Εν πρώτοις δίδομεν από τα φύλλα της καρδιάς μας την ευχήν να τρισευτυχήσουν και να πολυχρονίσουν.
Δεύτερον δε τέσσαρα εικονίσματα το πρώτον ευς ξύλον δυνατόν και χονδρόν δύο δάκτυλα και τα άλλας εις αχιβάδα.
Τρία υποκάμισα τα δύο μικρά και το ένα μεγάλο, δύο μικρά αποκατινά (εσώβρακα) παστρικά, ατρύπητα και ολόγερα.
Δύο μισοφόρια ολόγερα και μπουγαδιασμένα.
Ενάμισι ζευγάρι κάλτσες εως ότου να γίνη ο γάμος έχη καιρόν να πλέξη και την άλλη για να γίνουν δύο ζευγάρια.
Ενα φουστάνι από τσίτι ριγωτό, άλλο ένα από σακονέτα της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου. Ένα μανδύλι του λαγιού και δύο μανδοσαλάμια
Μια φασκιά για τα καλορίζικα
Δύο ζεύγη παπούτσια το ένα μπαλωμένο Σαράντα πήχες βρακοζώνα και μετά τον θάνατο του παπού μας άλλη τόση.
Του γαμβρού μια σκούφια να την φορή βραδιά παρά βραδιά δια να μη του τρυπήση γρήγορα.
Δύο τσουκάλια κάστρινα της καραίτισσας της γιαγιάς μου
Δύο φλιτζάνια του καφέ χωματίνια. Το αμελέτητο με δύο χέρια νεροπαστρικό και άπιαστο Τρεις βελόνες της κάλτσας.
Ένα ζάρφι χωματένιο
Ένα στρώμα μπαλωμένο της μακαρίτισσας της γιαγιάς μου από φύλλα καλαμόφυλλα.
Ένα λύχνο χωματένιο και άλλον έναν από ντενεκέ
Ένα κλειδί
Μια ψυράγγα (χωράφι) ίθα με μιά παλέστρα του γαϊδάρου
Τρία ρεάλια, πέντε παράδες και επτά άσπρα. Κοντά με όλα αυτά που τους κάμαμεν τους νοικοκυραίους της Σύρου την μίαν κάμαραν του σπιτικού που καθούμαστε και άμα πεθάνω εγώ και ο παππούς της Κατής όλο το σπίτι.
Ακόμη δε και αυτά 2 κόττες ένα πετεινό, είκοσι αυγά, ένα κόσκινο, μία μπιρμπιτσέλια σπητίσια μακαρόνια, και αν προφθάσουμεν θα κάνουμε άλλα τόσα.
Δέκα οκάδες ελιές και πέντε οκάδες χαμάδα, 2 βάζα κάπαρι, δύο ντουζίνες χήνους, σαράντα κοπόνια κρομμύδια όλα αυτά να τα κάμουν θάλασσα να τρών και να πίνουν όλο το οκταήμερο γαμβρός και νύμφη και όλο το συμπεθεριό και οι ποιό κοντά γειτόνοι.

Εις τον γαμβρόν, την Κατή με τα ούλα της.


 Ο πενθερός Κωνσταντάκης της Σμαράγδας


Εν Σύρω τη 10 Ιανουαρίου 1671


Ευχαριστώ τον GiP που μου το παραχώρησε.Θα είχε ενδιαφέρον να το βλέπαμε και στην αρχική του μορφή με τον γραφικό τους χαρακτήρα.




30 σχόλια:

  1. Ε, μα ναι! Κάπου-κάπως-κάποτε το είχα ξαναδιαβάσει!!!
    ;-)
    Φιλάκια πολλά-πολλά, κορίτσι μου γλυκό!
    ΣΣΣΣΣΣΣΜΟΥΤΣ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ δεν το γνώριζα και μου'κανε μεγάλη εντύπωση!

      Πολλά φιλάκια για ένα όμορφο
      3ήμερο !!!.

      Διαγραφή
  2. Απαντήσεις
    1. Αμε τα 20αυγά! Θα μου πεις δεν είχαν μπακάλη ή μανάβη και ότι έδιναν
      οι άνθρωποι ήταν για να περάσει το ζευγάρι πιο καλά!!

      Το συγκεκριμένο μου θυμίζει ένα απόσπασμα στην Φόνισσα του Παπαδιαμάντη.

      Διαγραφή
  3. Κι εγώ το είχα ξαναδιαβάσει κάπου. Υπέροχη η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία ε;;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε...ναι πιστεύεις ότι έχει καλυτερεύσει στην εποχή μας??
      Με τη χειραφέτηση σαν περισσότερο να δυσκολέψαμε τη ζωή μας νομίζω!

      Χαίρομαι που πέρασες απ' τ'αρμενάκι μου!!

      Διαγραφή
    2. Σε άλλους τομείς έχει καλυτερεύσει σε άλλους όχι. Τουλάχιστον τώρα επιλέγουμε μόνες μας τους άντρες μας, βέβαια δίνουμε προίκα διαφορετικού είδους (ένα διαμερισματάκι, κανένα εξοχικούλι, την καριέρα μας, την ομορφάδα μας). Γενικά σαν χώρα είμαστε κολλημένοι σε αρχέτυπα και στερεότυπα. Αλλά είναι μια "βαριά" συζήτηση για αυτές τις μέρες τουλάχιστον.
      Φιλιά αγαπητή μου :)

      Διαγραφή
  4. Κάποτε είχε πέσει στα χέρια μου
    το προικοσύμφωνο της γιαγιάς μου και του παππού μου
    και ήταν κάπως έτσι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλά είναι φοβερά!
      Θα'πρεπε να το κρατούσες να το ανεβάσεις στην αρχική του μορφή.
      Εχουν μεγάλο ενδιαφέρον!!

      Καλή Σαρακοστή!

      Διαγραφή
  5. Τι λες τώρα;;;;
    Πολύ ενδιαφέρον και μπράβο στον φίλο που στο παραχώρησε. Είναι πολύτιμα τέτοια έγγραφα και μας δίνουν μια εικόνα των εθίμων της εποχής εκείνης.
    Αν υπάρχει και τίποτα άλλο στο "μπαούλο" των αναμνήσεων... ευπρόσδεκτο. Πολύ θα το ήθελα.
    Φιλιά πολλά Ζουζού μου και καλά κούλουμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εχει μεγάλο υλικό και η τοπική βιβλιοθήκη μας ακόμα και το αρχείο μας!
      Κάποια στιγμή βρέθηκα να ψάχνω για εξυπηρέτηση τρίτου και έμεινα άφωνη δεν ξέρω αν μπορώ να να βγάλω τέτοια έγραφα στη δημοσιότητα.!

      Θα ψάξω να δω τι μπορώ να βγάλω αφού σ'αρέσουν!

      Και απο'μενα φιλάκια πολλά

      και καλή Σαρακοστή!

      Διαγραφή
  6. Πολύ ενδιαφέρον!! Είχα ακούσει για προικοσύμφωνα αλλά ποτέ δεν είχα διαβάσει κάτι αντίστοιχο. Αν και οι παππούδες μου αντάλλαξαν προικιά (ότι είχε η κάθε οικογένεια να δώσει) δεν είχαν κάνει τέτοια επίσημα έγγραφα...
    Εγώ πάντως ξέρω, τουλάχιστον στα μέρη μου, ότι προίκα δεν έδινε μόνο η γυναίκα -ίσως από τη γυναίκα να απαιτούσαν πιο πολλά- έδινε και ο άντρας. Και μην σας πω για πάμπολλες περιπτώσεις φτωχών κοριτσιών που τα δίνανε στην "κρικέλα" (σσ δημ. υπάλληλοι κυρίως ένστολοι) χωρίς καμιά ιδιαίτερη προίκα (λίγα ρουχαλάκια και καμιά βελέντζα και φλοκάτοι που τα φτιαχναν μόνες τους στον αργαλειό).
    Καλημέρα Ζουζού, καλή Σαρακοστή να έχεις! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς ήρθες στ'αρμενάκι μου!
      Πολύ χαίρομαι όταν βλέπω νέες επισκέψεις :)

      Να σκεφτείς ότι το έγγραφο είναι 4γεννιές πίσω.
      Πιθανόν οι άνθρωποι να'θελαν να "δέσουν" το λόγο τους
      μ'αυτό το χαρτί.
      Πόση προίκα δεν δόθηκε χωρίς χαρτιά!

      Καλό είναι ότι έχει ο καθένας να βοηθά τον νέο ζευγάρι
      χωρίς να περιμένουν αντίκρυσμα.
      Εγώ πρόλαβα και τις προίκες της Βασίλισσας στα άπωρα κορίτσια
      έβαζαν ένα 1000ρικο τότε σε βιβλιάριο και νόμιζαν ότι έζωσαν τον κόσμο.
      Ωσπου να παντρευτεί το κορίτσι δεν έφτανε ούτε
      για κουφέτα.:))

      Καλό σου βράδυ
      και καλή Σαρακοστή να'χουμε όλοι!!

      Διαγραφή
  7. Ζουζούκα μου και GiP μπράβο, είχα χρόνια να το διαβάσω!
    Αυτά που μας φαίνονται φαιδρά και γελάμε όταν τα διαβάζουμε, ήταν απόλυτα σοβαρά κι επίσημα τότε.
    Σκέφτομαι πως ξεκινούσαν τη νέα τους ζωή με ούτε καν τα στοιχειώδη για το νοικοκυριό τους, έκαναν πολλά παιδιά κι οι γάμοι κρατούσαν μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος αφού τα διαζύγια ήταν σχεδόν ανύπαρκτα.
    Σπάνια βρίσκεται γυναίκα πλέον που να μπαλώνει τα φθαρμένα ρούχα και να χρησιμοποιεί βρακοζώνα. Θυμάμαι τη γιαγιά μου που πέθανε 96 ετών και δεν πετούσε τίποτα, ακόμα και με τα κουρέλια έφτιαχνε χαλάκια. Όταν χαλάρωναν τα μακριά της εσώρουχα που ήταν λίγο κάτω από το γόνατο, τα ξήλωνε κι άλλαζε λάστιχο. Ούτε ένα ψιχουλάκι δεν πετούσε κι έτσι ανάθρεψε τα τόσα παιδιά της...
    Πού λεφτά για προίκα από τους γονείς της, τα σεντόνια από ραμμένα υφάσματα κι οι κουβέρτες πλεγμένες στο χέρι...

    Καλή Σαρακοστή αγάπη μου, φιλάκια πολλά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μεγάλος αγώνας τότε Μαίρη μου για τα ζευγάρια.
      Πολλά παιδιά,λίγα υπάρχοντα μεγάλη πείνα και δυστυχία.
      Οι περισσότερες γυναίκες τότε έτσι ζούσαν κάνοντας το παλιό καινούριο.

      Και η μάνα μου ακόμα στην εποχή μας έχει αυτά τα "χούγια"
      δεν πετάει ρούχα αν δεν τα λιώσει εντελώς.
      Μάταια της λέμε να μη παιδεύεται δεν αξίζει τον κόπο όταν
      είναι πάφθηνα τα ρούχα στην εποχή μας εκείνη εκεί να μπαλώνει
      και να μαντάρει τα φθαρμένα.
      Είχαν μάθει με τα λίγα να τα πολλαπλασιάζουν
      ας μην συγκρίνουμε τις εποχές τις δικές μας με κείνες.
      Αλλά ίσως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με πολύ ελάχιστα
      απ'αυτά που μάθαμε και να εκτειμάμε τα πάντα
      για να μην υποφέρουμε και μεις και τα παιδιά μας.

      Φιλάκια πολλά και απο'μενα
      και καλή Σαρακοστή.

      Διαγραφή
  8. πολυ καλο να γυρνάμε στο παρελθον και να μαθαίνουμε...
    ετσι άλλωστε δεν θα κάνουν και οι μελλούμενες γενιές οταν θα διαβάζουν τα συμφωνηθέντα με την τροικα... αχχαχαχαχ
    καλη σαρακοστη!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με την τρόικα ή με "τα θεσμικά όργανα" !
      Αν διαβάζουν οι μελλούμενες γενιές τις συμφωνίες δεν θα γελάνε
      πιστεύω θα μας βρίζουν και θα μας οικτίρουν για το κακό που θα τους
      κάνουμε.

      Να'σαι καλά
      Καλή Σαρακοστή!!

      Διαγραφή
  9. Κοίτα να δεις που εκείνα τα χρόνια ζητούσαν και την συγκατάθεση της……μακαρίτισσας Πιπινίτσας για τον γάμο!
    Ωραίες εποχές!χα,χα,χα,χα
    Τις φιλούρες μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ε..μα κάτι ονόματα!
      Και'γω έμεινα λίγο άφωνη με τα ονόματα τότε.!

      Καλά δεν ήταν και ωραίες καλές ήταν κάθε εποχή
      με τα καλά της.


      Φιλάκια πολλά

      για καλή Σαρακοστή.

      Διαγραφή
    2. zoyzoy η παρατήρηση μου δεν είχε να κάνει με το όνομα της Πιπινίτσας που μια χαρά όνομα το βλέπω αλλά με την συγκατάθεση που ζητείται και από την.....νεκρή Πιπινίτσα για τον γάμο η αλλιώς ...... Πιπινίτσα ζείς,εσύ (αν και νεκρή) μας οδηγείς!χα,χα,χα,χα

      Διαγραφή
  10. Ενδιαφέρον το προικοσύμφωνο ως ανάγνωσμα γιατί ως πραγματικότητα, μάλλον ζοφερή μού μοιάζει για τις ανέσεις του 21ου αιώνα...

    ...το κλειδί ελπίζω να άνοιγε καμιά κάμαρη για το ζεύγος...

    Φιλιά Ζουζού!
    Ζ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χα!χα!
      Εχεις δίκιο για το κλειδί και μένα μου πέρασε στο μυαλό αλλά με την ανάγνωση μου διέφυγε!

      Φιλάκια πολλά και καλή Σαρακοστή!

      Διαγραφή
  11. Εντάξει,φοβερό :)
    Ειδικά αυτο :
    Ενάμισι ζευγάρι κάλτσες εως ότου να γίνη ο γάμος έχη καιρόν να πλέξη και την άλλη για να γίνουν δύο ζευγάρια.
    :))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλά γενικά είναι άπαιχτο το κείμενο.
      Και όμως με τιποτένιες βάσεις στήνανε σπιτικά που έτρεφαν και μεγάλωναν πολυμελείς οικογένειες.

      Καλή Σαρακοστή !!

      Διαγραφή
  12. Εμένα μου άρεσε το " ... δίδομεν την συγκατάθεσίν μας εις το να πάρη η κόρη μας
    Κατή, νόμιμον σύζυγον και να τον έχη να τον νέμεται μέρα νύκτα ... "
    Έχω ένα σωρό παρόμοια προικοσύμφωνα στο αρχείο μου ... λόγω επαγγέλματος γαρ !!! Μέχρι το 1983 οπότε καταργήθηκε ο θεσμός της προίκας ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Για φαντάσου: Να τον νέμεται μέρα νύκτα!
      Ποιά τολμούσε να φέρει αντίρρηση ή να χωρίσει αν έβγαινε "σκάρτος" τον λουζόταν για όλη της τη ζωή. Αλλωστε γιαυτό δεν υπήρχαν διαζύγια!

      Θα έχουν ενδιαφέρον τα προικοσύμφωνα να δημοσιεύσεις τα πιο "περίεργα"!
      Να υποθέσω δικηγόρος ή δημοσιογράφος :))

      Καλή εβδομάδα!

      Διαγραφή
  13. Αν η προίκα περιορίζεται ως εκεί, καλώς. Το χειρότερο ήταν όταν η ίδια γυναίκα γινόταν εμπόρευμα και η ύπαρξή της ήταν και η προίκα! Μέρες που είναι, μεθαύριο γιορτάζουμε την μέρα της γυναίκας, δυστυχώς, στην Ανατολή τα σκλαβοπάζαρα υπάρχουν ακόμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ποιός νοιάζεται για τα σκλαβοπάζαρα και την θέση της γυναίκα στις ανατολικές χώρες??
      Εμπόριο να γίνεται για αυτή τη μέρα
      όλα για το χρήμα για τις θέσεις δεν τους νοιάζει και τόσο
      αν δεν είναι σεβαστές από πολλά κράτη!

      Υποκρισία,και κοροϊδία σε όλο της το μεγαλείο
      ο κόσμος που ζούμε!

      Χάρηκα που σε βλέπω μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα!

      Καλή εβδομάδα εύχομαι!


      Διαγραφή
  14. Απίστευτο!!!
    Στον καιρό της φτώχειας, των απλών ανθρώπων και της καταπίεσης...
    Ευτυχώς που καταργήθηκαν!
    Φιλάκια

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δε λες τίποτα! Ασε που κάθε μάνα φροντίζει για την αποκατάσταση
      της κόρης της χωρίς προικοσύμφωνο βεβαίως.


      Και απο'μενα πολλά φιλάκια!

      Διαγραφή

Αφού έκανες τον κόπο και το διάβασες πες μου και τη γνώμη σου με δικά σου λόγια...
Δε'ν'κακό!!

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
back to top